Saya Kkhúi Ghìng Má
Saya Kkhúi Ghìng Má cuh 1915 kum ung Pùghí Phäí Ngthàng Kkhúi Ghìng lah Pìghí Teih Lòng Yah ung kah ngtüì tu ci.Mângtaknê Khtìng Lòng Pìgò ung kah kya ci.Ani cuh Ktàigü Mâng Ktúng Sayataw Nicholas Má Ngthàng ah a pá ah kya ci. Saya Kkhúi Ghìng Má cuh Mângtat Mânggò, Kchò Myanmar Tün Kyòng ngthêinak ung tän kphlì ah chüt ngthêi neh ngpäng tu ci. Cun kòn ah Kanpetlet Mânggò ung B.T.C on tän kchuk a ngpäng ah chüt hleih kdäih neh pyinnya ngthêi tu ci.Saya cuh Mângtat Mânggò ung mà neh yùng kngäng ah bi neh om ci.Japan noh a uk yah ung Lungkhò Hngün(သစ်တောဦးစီးဌာန)ung ca kguk ah Yakhaing Khò Chaung Hta ung bi tu ci.Saya cuh Ingkalik gui ah Myanmar Ghunkhò uknak a ngpyî ngpäng kòn ah Lòngthà Council Hluki mámòòng na neh 1951 kum ung ngdüm ci. Saya cuh Om Ngpäì gah mòòng akthum nak(လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်းဝင်တတတိယအဆင့်) gah tu ci. 1951 kum ung Vomhtù Nün Nglìng(ခရိုင်ဝန်ဂျေနိန်လိန်း) lah pyinnya uk Pùghí Nglìng gói noh kyòng Saya gui ami mdüih nak ung Khmóngthà ah Kkhídûp kyòng,Kyonnam,Góthà ah tünkyòng uk ah bi tu neh 1954 kum August Kcha a (2)khngüp ung ung kyòng saya ung ka noh ngdüm ci.
1954 kum August Kchâ(16) khngüp ung htâhtanâ kbî saya tumat ah lèng neh màmòòng na ci.Ani cuh a htá ktàk khngà Má Ngthàng bóiphàyà akya lo tu vai bü neh. Bóiphàyà Founel am ap ci.Saya Kkhúi Ghìng Má cuh a khòkum 40 ung lèng neh htahtana màmòòng gui bi tu ca kya ci. Mà kbäih ca Kchò ngthû ah ktàigü gui pyannak,Kchò ca ngthêi hlü ci phung am mthêinak,ngthû kthài,ngthû kphyìm m’än neh guk nak gui bi ci. Saya cuh khò khngüp ät ung akkên pí ah khngì mkhîn 6 ung ka noh 8 ah chüt sho hleih bi ci.Mühngün,khòngói kä ngshot en neh ktàigü ci. Saya cuh Khmóngthà lah Kchâthà ung a bi kòn ah Kbatú ah phih ongtang hleih htahtana bi bi ci.Saya cuh a màmòòng kä ngshòt kä dämyên en neh neh bi vai.Acun ah om ung Kkhânpùghí noh kä na kphyón khai ciah Kkhânpùghí kyih à ca mlùng on kä dämyên kä ngshot en neh bi bi ci.Mät ah màmòòng cuh mlùng kthámah na neh bi bi vai a hlü ah mòòng akcùm ah pyéin shàn ci. Saya cuh 1968 kum ung ngdüm neh 1971 kum February Kchâ a khngüp(2)khngüp gói khngüp ung Kshet Pìgó ung Bòi Jesu ah kcôi ung ip ci. Ani cuh êi ók ngoh om nak nì,ami yù ngkòi,gah ngshaih nak yung ah phih Kkhânpùghí ah mòòng kchàng gui am hei mthêin mkân vü ci.
Cun yah ung Saya Má ah hlô ah câ hngu hmat ci cuh kên ca àng chütah van noh kchàng kbä ah ngngài neh ami hlûitä tu ah phih kya ci. Acun ah kya chütah Bóiphaya noh tamah saya ah a thà ah kya ci. Khò khngüp ät ung ami êi ók nak ung buh kbâi tu u chütah a pa ni a hta ni tok hleih kchàng tumat noh êi lo pyi vai kya chütah kä yu tok hngang yap vai ci chütah a cun púi ung lèng neh Kkhânpùghí ah mòòng penpeng ah pyéin lo chütah ahei tumat no a cein ah kya khai ka ci èi tu gé ciah a kshet ami ci. Acun ung lèng neh ani ah mà ah pâhtâ mòòng kä mlepmhlê ba ci gui ami ci.Sayataw Má Ngthàng cuh ami htá nak yah gé ung pûi ami kaih péit te kä kchumah tu hlot khai cun ung phih bä ca kchàng ah kya khai ciah pûi noh hngu chütah pûi ami mshên nak ah âi nglà bók chah u hleih acun ah ài cuh vák no lô chütah a i ah kya lo mä ciah ami ngngaih nak kkhit ung Bóiphaya ah kya nak ah kyòng ah a hteh tu kòn ah ami hmat hlot ami ci. Sayataw ah Pá mät cuh chà tu hngá hleih Kkhânpùghí noh a ghüh ah kya neh a htá cun phih mà kbäih neh Catholic Htahtana a gok lo nak ah Kchòkhò ah mà kbäih ca Sayataw ah kya lo ci
