Bä ciah Andrew kim Taegon lah a ng’htoi gui a mòng

Taigü Boi Andrew kim cu Christu kum 1821 ung Soel Mânggo ung ng’tüi ciah kya ci. Taigü Boi Andrew kim lah Korea yumtu k’chang gui cu Christu kum 1839 ung ka no 1846 ah chüt hleih cang lam ah phäh ah a mi hngun pe ci gui ah k’chang k’bä gui ah kya ci. Korean gui ah kya ciah ngami gui cu a m’shah ah lu k’ke m’chünpit ne, a m’shah ah k’ngügon ung k’the ne kalu na gui ne a mi ngon ah kya ci. Korea ung 19 Century ung yum tu k’chang gui kä om pha man ciah kya ci. A cun yah ung ghunkho uk ci gui no Confuciusnism a mi mang man ah kya ne Christian k’chang gui kä mi ng’yak hlü man ah kya ci. Christu kum 1784 ung Korian k’chang tumat cu Tayuk kho  ah htei ne m’shi nak Sacramentu la tu ciah kya ci. Korea Christian gui cu a kho hei ah ka no a mi ng’dü im kho ah a mi lo ba yah ung ca uk gui m’kon lo man ci gui ah kya ci. Christu kum 1794 ung Korea kho ah gok lo ciah Tayuk Boiphaya tumat cu Khanpughi ah m’thei m’cäi a k’ni ah yum ne dümhta ah läklam vai gui läk ne om ciah Korea k’chang gui 4000 hlok cu shui ne hnguh ciah kya ci. Khanpughi ah mong lam thähla m’thei m’thang ci gui Korea ghunkho ung gok lo gäk gäk u hleih k’chang gui ah kä hmat ein vai ah dümhta ah Khanpughi yum ci gui cu daa lo lei lei ci gui ah kya ci.

A cun ah a k’hngüp täi k’chang gui ng’kap lo lei lei ne daa lo ci gui cu ghunkho Mang gui ah hmat ung ka no thu gui vai ah kä ng’hloi lo ciah kya ci. 19 Century a ng’lak yah gok lo hleih Khanpuhgi ah mong lam thähla m’thei m’thang ci gui lah yum tu k’cahng gui a k’daa kalu nak gui ne a mi ngon lo gui ah kya ci. A cun ah cang lam ung a mi hngun pe ci gui ung ka 103 cu Bä ciah k’chang gui ah kya lo ci gui ah kya ci. Tuh chü yum tuk’chang gui Korea ung a k’daa om lo ne Phaya kyawng gui ung a k’cum ah k’chang gui be ciah kya ci.