K’cho ca lah kyawng ca
Mindat ung Ngmèn kchî ciah pyéin ah khmóng Thà lah Kchâ Thâ ah kchî cuh mindat lah Kanpetlet ung akdá pí no ami hmat ah kchî (common language) ah kya pyi ca kya ci.Htum Kchò Khó ung Ngmèn Kchî cuh ayan gé van no ami mang ah kchî ah akya ah mòòng cuh Bóiphàyà Jordan no a guk ah dictionary ung phih mi hngu hnging ci.A cun ah avan no a hmat pyî ah kchî on kyawng ca gu neh ngthêi ah a kya ung om pyî ca common language cuh mkhän ah phih kya neh kyawng ca ngthêi cun phih ät hlot khai kya ci.A hei gu thei ci phùng düüt no aheî lòngthà ah ka gui noh ami mät ah k’ó on kyawng ung ngthêi vai ami guk hlü ah phäh ah ami k’ó on ami guk lo ung om pyî ca common language cuh mdí hlü düt ah kya lo khai kya hleih van noh ngngaih nak vai kya ci.Mindat lah Kanpetlet ung Ngmèn Kchî cuh Kchò Kchî ah a kya ah hlô ah hlípkhò Yòopá Thà ung Lài Kchî lah Zòmî Kchî cuh van noh ami hmat ah kchî ah kya ci.Cun cuh teng neh ngah-tüh ah akya ung Kchò Pakkhúi 53 ah ami guk ami kbäî te cuh kchò van ka vai ah kä nghlôi nghlak lo khai kya ci.Khmóngthà lah Kchâthà ah kchî k’ó cuh Nìtúthà kä cung Hmâthà((တိုက်နယ်တစ်) Khngìgüngthà kä cung Khngìyûng(တိုက်နယ်လေး) lah Nggahthà(တိုက်နယ်ငါး)ah chüt hleih akdá pí ah Ngmèn Kchî on täng yop neh k’ó amshah vah kä täng ca kya ci.Kchò Pakkhúi ngpài(ချင်းလူမျိုးစုပေါင်း)53 ciah kä hmat veih neh ami guk te ah phäh ah kei phih pakkhúi tumat ciah avan no amät ah k’ó phäh ah kyawng ca gu neh ngthêi lo ah akya ung ca ngthêi kä nghlôi nak gui akdá om lo khai.Tuhchü cuh ngtuk khò van ung yat yah ca kya chütah lòngthà avan ung ka gui cuh ngcôngphyót neh om yah ci gui.Ngtukkhò a ngpäng a dìmkyäp lo ba ung phih Mângdat Mânggò ung avan ngcôngphyót neh mi om lo ba neh kyawng ung phih kyawng kkái gui cuh ngcôngphyót neh kài lo khai gui ah kya ci.Avan ah hmat ah kchî on tumat ah gu neh ngthêi ung avan ka vai ah nghlôinghlak khai kya ci.Pakkhûi 53 ciah kä ngah-tüh ah ami gukthén te cuh mhteìh neh teng lo ba ah a kya ung avâi hlü ah Nggahthà ung om ca kchàng gui no ami mät no ami mät nggah pakkúi ci tê ci gui cuh tàihlô,chüptú,kyüìhtá pákkhúi gui vah om ci gui ah kya ci.Cun ah pakkhúi gui cuh Mindat täng ah ka noh va ngplôn u netah nggahthà k’ó on ami nghtà tu ah phäh ah pakkhúi tumat ah ami nghlûi lo cuh hngú mà kä ngcoih lo ci.Cun kòn ah kyawng ung ngthêi vai ah ca ung tünnak kg ung lèng neh tän khlüng(အထက်တန်းကျောင်း)ah chüt hleih ng’äí ng’om ahlühlü,pùmá gui,kkhúishûi gui,hluhngün om mòòng gui akpüh akkheh ah shùilèi mcúmmhlèi neh. mthêimthàng hnging vai phih hlü ci.Avâihlü ah Ingkalik ung akhmó tumat no a pûmkyä ung om ci gui a hmat vai ah (head and shoulder) ng’äî ami mthêi ah hlô ah kchò gui noh cá tün neh ami ng’äî om ci.Khìngkhìdîkdîk…..páitòvaìvaì….lùphùi cùm,mikphyen hlèn,hngàkhong kpát,mgòng shà ah,khngà phèng shê,pôipelep,mkhúk-lù kbèi,kchí ngyùng dôk,kho hteh-htôn.Cun hlok ah phyah hleih biloh lo vai kya chütah mät ah k’ó dŭt mtúng hlü neh kyawng ung mthêi hlü cuh kä nghlôinak gui akdá om lo khai kya ci.
