Kchò Ca mi guk càng ci ang?
Kchò ca ciah guk nak ung amshah noh K’Cho,amshah noh Kchò,kä cun uungKchò ciah mi guk cuh a i ang a càng tu ba cuh akpüh akkheh ah mi ngah-tüh mi hnguh hmat vai hlü lo ci.Mà kbäih neh mi ngah-tüh vai cuh k’,m’,ng’, ciah a mòòng ah kya ci.Mà neh Kchò Ca ami guk lo htük ung (k’ )a om lah kä om phih kä hmat ci gui.(M’) lah (ng’ )bäng ami mang yah ung kchò ca mòòng akní ah ktäih ci gui noh( k’) om ci ciah lèng neh pyéin lo u hleih kä yùm ci dá tu ba ci. Kshet ah kah Banabas Ghùng Om noh( k’ )ah mòòng a pyéin ah phäh ah Bóiphaya Jordan noh mlùng kshê neh( You are not a linguistic )ciah ca guk ci.Bòiphàyà Jordan noh a guk ah Kchò Ingkalik Dictionary ung( k’) kä om cuh mi hngu ci. Cung phih akhngú ah kyäpkyäp ah hmat lo u neh kyòng ca ung phih kyai,pahta lam ah gukthén nak gui ung phih kyai (k’ )van noh a mang lo cuh mi hngu hnging ci.
Cun ah mi guk gui cuh ca guk nì ngthêi tu neh linguistic poih gah ca Kyüì Ghìng Mâng noh a pyéin nak ung k’,m’,ng’ gui on mi guk cuh mi ngah-tüh ba vai.A i ah kya hleih ci ung(‘) cuh ngläh nak ah mi ngngài ci. Akcàng ah pyéin ung m,ng,k ung vah k’ó om ci.(‘) ci cuh mchânak ah vah kya ci.Akcùm ah (‘) guk cuh ca apì guk yah ung kä nghmat ci. Ca akkhak guk lo ah akya ung (time and space) mi ngah-tüh vai.(‘) akcùm ah mi mang cuh a hlü nak bäng ung mi mang vai hlü ci.Phone hmâi ak’yô htá ung (‘) kä hlü mih hleih mi mang ah akya ung kä nghlôinak gui om ci. A vai hlü ah ”K’chò ca mi guk càng ci ang” ciah guk ung a ngphleh ah kä ngdáng ci.”Kchò ca guk càng ci ang”ciah guk ah akya ung akhing lah hngün (time and space) kä hlü mih hleih ploh kheih lo ci ci ci. Cun kòn ah akní ah mi ngah-tüh vai cuh avai hlü ah Kchò lah KChò ah kya ci. (K) cuh ngläh nak ah kya neh Kchò ciah guk nak ung a k’ó kä om ci ci netah (c) ung vah a k’ó om ci ciah KChò ciah ami guk cuh i ah kya lo khai ang?KCho ciah guk ah akya ung NgCho ciah mä guk vai kya lo ci.
Ca guk ung (consistency) ciah kä hngí hngá en khai guk vai ah hlü ca kya ci. Avaihlü ah (kyaneh) ciah mdòn neh guk ung kya lang lang neh guk lo ah a kya ung kyalanglangneh ciah guk vai kya lo khai.Mdòn neh guk ung a ngdäih ah mdòn hnging vai ang ciah ngah-tüh vai hlü ci.Cun kòn ah kyòng ung ngthêi ca gui ung (k’ó)tone gui kä mang vai ah tängpang ca komiti ngvái gui noh ami líng cuh càng ci ang?. K’ó a hlü lah kä hlü hmat nak hnging vai ah ng’äî ng’om tumat ka guk mi teng shüm ko.”‘She he he ci ci. He he ci neh yei ci. Yei ne a m’lung kä she ci. She a ng’hle le ci.A ng’hle ng’cum neh ng’hle ci.He he ci neh ng’hle le ng’cum ci. Ng’hle on he he ci neh She ng’hle ci.”Shin ah ka guk ah ca cuh aktén ah u noh kä kkhêi phat thêi ci.Ca lam tumat kkhêi vai phäh ah lèng lèng ba neh teng u ne phih ka guk ah ciah kä hmat ci gui.
Tumat noh shè hè hè ci ci ciah a hnguh tumat noh shé hè hè ci ci ciah a hnguh ahei Ingkalik ca lam bäng hmat ci noh she he he ci ci ciah akkhêi gui cuh teng ah a kya ung tukbäih kyòng ung ngthêi gui ah kchò ca cuh cá mvá ca on täng ci. Cá Mvá Ca cuh ဝစ်စပေါက်၊အောက်မြစ် kä om ci. Avaihlŭ ah မြင်လှည်စီစည် ciah ami guk cuh မြင်းလှည်းစီးသည် ciah ami phat.Ca lam tumat phat thêi vai phäh ah lènglèng ba neh ca lam teng ah kä kya en ba khai ဝစ်စပေါက်,အောက်မြစ် on ami mchâ lo ah kya ci.Acun ah hlô ah Kchò câ cuh lèng lèng ba neh teng kon ah hmat hlot ah ca ah kya ci. Teng vai lah kkhêi thêi ung vah ca ah kya khai kya hleih ayäih ah nghmat hleih phat thêi vai ah khmütnak (tone) a om vai hlü lo ci. Acun ah kya hleih gukthén nì gui cuh ngcuhngcan vai ah kä kya neh a i ah guk ung a i ah kya lo khai mtùng mcoih ngah;tüh yop netah guk thén vai gui cuh mi hmat hnging ca kya ci.Cun kon ah ä lah ü ah mòòng phih mchamlàng vai hlü ci.
Mät ah pyéin ah k’ó on guk hlü ah phäh ah líng khapang neh guk lah a i ah guk ung a i ah kya lo khai ngah-tüh vai hlü ci.Avai hlü ah Kkhânpùghì ci neh guk lo ah a kya ung Kkhânpùghü ci neh guk ah akya ung ü ah kkhân ah k’ò ah kyum kâi kä om ca kya neh kä nghmat lo ci. (I) on guh ah akya ung Kkhânpùghí ciah guk ung k’ó cuh nghmat gé ci.Acun ah hlô ah Kkhúi Ghìng guk lo ah akya ung Ghüng ci ci noh Ghüng ah a guk ung (ü) ah kkhân ah taih neh guk nak kä om ciah kya neh kä nghlôi lo ci. Ä lah ü mi mang cun phih kä nghlôi nak gui om lo ci. Ä ah a hngün ung ae,ü ah a hngün ung ue ah guk ci gui phih om ci.Ü ah a hngün ung ue on guk ah akya ung aé,aè,aê ciah guk ung teng lah hmat phya khai kya ci.Acun ah gukthén nì gui cuhmà kbäih neh Htum Kchòkhò ung mang ca Catholic Htahtana lah van noh Internet ung a hnguh ah RVA ung gukthén gui cuh kchò van noh Kchò ca guk nì ami hmat nak ah bi hnging vai cuh mdáng vai khîn lo ci.
