
Ngbühngmang kchàng gui lah a khòtüî
Ngùi ghùi khoh-tang ngbüh ngmang ci gui lah hlùmmlèi mòòng,ghunkhò mòòng gui ung ami ghum-â om ci gui akdá tu ba cuh a nggó nggài kä hngu ca ngshéi u neh a nggónggài ah ngshíng neh ngdáng ca khmütnak gui cuh shùngshet u neh khòtûi khò k’â a ngthong nghlah ah phäh ah om kya lo ca sheka ci gui cun phih a pí düt ah kya ca kthá na neh pyéin shàn ci gui.Mikmi cuh a shìtuhchü ah hlo ah khoh-thêm pyânnak,htùng mang nak gui kdäih neh mi bi ah a kya ung ka lo píhtî hleih mi bûichúm vai ah mòòng cuh tuhchü mneh m’oh nak gui noh mdáng ci.Lo khai ah khòkum a pí ung carbondioxide akkhû lah ahei pèingléng thûshin hlak ca tat-kkhú gui kên hlak vai,khngät bäng mang ah kkhútûi gui ah hngün ung ahei mang ba hnging hti ah m’yungtûi(စွမ်အင်) gui on mthong neh mangnak ciah nì lam gui gukthén vai aktúng ah hlü lo ci.
A khòmdek púm on pyéin ah akya ung khòkkhì thüshîn mòòng a kya nak htaih hlak neh mang ba hnging htî ah m’yungtat(စွမ်းအင်) gui cuh a kya ah kèn ci.Khoh-thêm gui mcun vai phäh ah ngkyüm bé ca nì lam gui hlü ba yah ci.Ghunkhò amshah ung acun ah a ngbäng gui ung bä lo te ci gui cuh pyéin nu khmà vai ah kä dá pha ci.Pyâmthàm nak lah mkónmkè nak gui ung m’yungtat apí bäng mang neh khoh a kyàm(ကုန်ကြမ်း) apí düt hlü khai nì lam gui ami hnguh ah phäh ah thùn shúm(ရင်းနှီးမြှပ်နှံ) neh ami bi gui om ci.Coh-ngplàinak lah kpyú im pyan ba nak nì lam gui ung phih m’yungtat a nggìchát vai kthá na neh bi ci gui.Cun ung phih cun ah biloh gui cuh avan ung yat khai kä bi pha ci gui.(2)Óktûi ah nggónggài27.Tuhchü yon neh mi teng vai tumat cuh a khòtüî khoh-tang kèn maih lo vai ah kyihkshé lo ci.Däm tài ca ghunkhò gui lah ngbüh ngmang ci gui noh ami ploh-mhtah ghoh nong gui cuh ayân kä hnguh màn hlok hngô ah kya lo hleih tuhchü mi mang kchü ah kdäih neh kä mi mang lo ba hnging khai cuh mi hmat pyi ci.Khòmdek khoh-tang a nglat ah mi mang gui cuh kä kkhîn kkà hleih mang tu pang lang u neh phih dúkhaih ci gui ah ngcétngcam nak gui kä mi gählêi hnging pha ci.28.
Tûi akèn lo ah nggònggàinakMi ók ah tûi cuh kchàng lah kkóng k’om,tûi k’om gui ami ghin om hnging vai kä om ung kä kya tu kcàng ca kya hleih tûi kthéing gah vai ah mòòng cuh a mòòng ktúng tumat ah kya ci.Tûi kthéing cuh gáigong mòòng,géitkò mòòng lah cíngcì im gui ah phäh ah hlü ci.Ayân hlü ca tûi gui mi gah hnging te ci tuhchü tûi gahnak hnging lah mangca vai tûi akdá hlü lo hleih akshô akyä ah mi bùi lo khap vai phih om ci.Mânggò nu gui ung tûi kä ngkyüh u neh ngmang tu ba ci am mdäm tu ba neh péit gui om lo ci.Africa ung tûi cuh kên pí ci.Tûi kthéing kä gah tu u neh géitkò plohkheih ca khò ah kängnak a shängshäng bùi ci gui.Amshah ghunkhò gui ung tûi adá ah hlô ah tûi a ket nak gui phih om ci.