Kchàng on ngkhîngngkhông ca khò nglêi
Htum Kchò Kchàng cuh kum phya akdá ung lèng neh Tuyuk Tibet Pakkhúi kphyìm ah om ci gui.Pakkhúi akdá ngphyék neh dó ah om ca Mvá on nggî ndün ca pakkhúi gui cuh ami mät no ami mät Kchò ah nghlûi ci gui.Cun gui cuh Ngmèn,Nìtú,Nggah,Khngìyûng ah kya ci gui.Kchò Khó nglùng ung on ca pakkhúi cuh ‘Mkàng’ ah hlûi u neh ‘Lêmyô’tûi vâng kkàm ah om ci gui am ‘Kbàtú’ kä cung ‘Matu’ ciah hlû ci gui.
Htum khò täng ah Dâi gui lah Chinpung om ci gui.Chinpung cuh (ချင်းမည်း-ပါးမည်းထိုးခြင်းကြောင့်-ရိုင်းသူ) ciah ngphlàn ci.Pakkhúi ngcùt gui cuh ami pùghí pá ah ngmìng lô püî ci gui.Kkyün Htá,Hngá Htá ,Shé Htá,Ghùng Htá ciah ngshòn neh om ci gui.
Cun gui cuh ktàigü no ùk hleih om ci gui.Pakkhúi tumat noh pìgò tumat khlüm hnging ci.Htum kchò khò ung pìgò akdá ah yat neh om ci gui.Kchàng tumat ploh ah a kya ung a pakkhúi ploh ah kya chütah phùshûi ngloh eî om ci.Akshô ami nggè ngshòi kòn ah akhtük lah akhngú pí ah bü cèngnak on ngchúnglà ci gui.Nglohngchân kòn ah vah htá mdòn neh gah ci.Cun kòn ah vah kpámí ah pakkhúi ung tumat ah kya lo tu ci.A mdòn kòn ah khngûmí ah a mòòng lam gui avan kpámí kpákkhúi ung ka noh mà na ci.
Kchî kkyônak ung Htum Kchò Khò ung Ngmèn Kchî no khòng ci.Cin ah Ngmèn kchî cuh Nìtú: Khnìyûng,Nggah,Mkàng,Dâi gui on nghmat neh kchî ci gui.Ngmìng gui,kchî nglung gui täng ci dá ci.
Hàkhà,Tetim lah Dó(တောင်သား)kchî gui ung phih acun ah kchî nglung gui hnguh hnging ah kya ci.Shin ah kchî gui cuh Kùkyî pakkhúi ung ka no lo ci.Ami yùm ah pahta cuh ami thùng màn ah khó am mghûngthâ ci gui.Pìgò apí cuh ghunkhò mòòng bi ci gui lah akhòlä mang hlü u neh budha ah ngshéi ci gui.Cun ah pahta ami ngthong nghlah cuh a kkhân kphòng düt ah kya ci.Mghûngthâ ci gui cuh a i pâhtâ phih yùm tu ci gui.Cêitî(စေတီ)kthùm om ci.Cung phih u noh hteit neh kä mshùm mchuk gän àp ci.Tuhchü låí cuh Htum Kchò Khò ung Christian yùmnák khänghtek neh om lo ci.Aktúng pí cuh Catholic pâhtâ ah kya ci.Akhngú pí ah baptist gùi dá lo neh chridtian avan ah ngbûm 20% lo ci gui.Budha phih ngbûm 20% hlok lo ci. Kpoih ci läí cuh mghûngthâ ci gui.
Shin ah Bóiphàyà Jordan noh a guk läí cuh kum 1968 ah chüt hleih a hnguh hmat gui a guk ah kya ci.Tuhchü kchò akdá cuh a i phih a yùm kä nghmat ci dá tu ba ci.Christian ung phih baptist bäng ah kä kya neh ahêi christian ngpài gui akdá gok lo ci.Kei budha ci ci gui cuh akdá pí ah mghûngthâ shàn ci gui.Budha lah mghûngthâ cuh atäng ah ngngài ci gui.Kcê ní,khmütnak(ဗေဒင်) ni phih yùm ci gui.Akcàng ah Budha noh cun gui kä yùm vai ah a mthêi hngô kä hmat ci gui.
