Kho-m’dep m’htei vai among hma (5)
Khom’dep m’htei vai cuh k’chang shing päng noh mi hmat vai khin ci. “Yei kyai nak a kho m’dep k’hngüp” cuh April k’cha 22 ung bi a kya ci. A cun ung shing ghüng gui mi m’htei vai, phyuk -kha-khi-hla gui mi m’htei vai lah kho chi a k’ni mi m’ghüp hnging vai gui cuh mi hmat vai khin ci. Mi kho m’dep cuh mi van a im a kya ci. A cun a im cuh mi m’htei vai lah mi gung htot vai a kya hlü ci.
- Plastic mi bi gui ken khai ci vai. Plastic ci cuh a hoi phih om ci. Myoh gui, k’chang gui ah hteit thon nak gui, lam pei ah phih kyai, tui khan pei yung a phih kyai, be neh om ca kya ci.Plastic cuh a k’hngüp tä mi bi ci ah kya ci. Cun cuh mi hloi neh kä mi gah ci. Cung phih plastic bi cuh ken lo khai ah mi ci hnging ci. A k’ni pi ah bi vai cuh hmät bäng bi ah kä kya en neh tumat cuh a k’da vai bi hning vai kya ci.
- Car gui on hteit thon a tah Setping on hteit thon vai hlü tu ba ci. Car cuh a khu lo ung kho khi cuh kä ni ba ci. Car noh Carbon dioxide cuh a k’da lut lo hlak ci. Cun a kya hleih, Car on hteit thon a tah kho-lek on hteit vai, Setping on hteit vai cuh ni tu ba ci. A cun noh mikmi ah gai gong nak vai na ci pek gui ci.
- Shing ghüng geit vai. Shing ghüng geit cuh ni nak a k’da om ci. K’chang gui kavai phih ni ci. Shing ghüng noh vah Oxygen pek ci, kho-khi ni hlak ci, kho-m’dep m’thei ci, ghün on nak gung tu ci a kya ci. Kho-khi k’ni lah tui cuh k’chang gui ah gai gong nak a kya ci. A k’ten a lei shing ghüng mi geit cuh kä mi hnguh ho khai te vah kyäp kyäp a mi k’hta-cü-na -ng’shoon gui noh hmat khai gui.
- Mi bi pi ah Plastic gui phih mi bi ba hnging vai a kya ci. Recycle ciah a k’ni hlu ah mi bi ba vai. Sei ng’hlik nak gui ung phih Plastic gui cuh ken hnging khai ah mi k’tha nak khai a kya ci.
- Kho-m’dep m’htei ci gui cuh na gung htot vai. Ngami gui gung tu gui neh mi ät tu pi vai ah hlü ci. Kho-m’dep cuh mi ma mät a di lo lei lei ca kya ci. Cun a kya hleih ma täng a ghün om nak ung phih a cun bi khai gui cuh mi gung gui vai hlü ci. A täng a shing ghüng geit vai, a täng a plastic cuun vai, tui khong, tui long m’htei vai gui on mi kho-m’dep mi m’htei mi gung htot ko.
